ÖZET

Amaç:

Araştırma, Aile Merkezli Bakım Ölçeği’nin (AMBÖ) Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi amacıyla yapıldı.

Gereç ve Yöntemler:

Metodolojik tipteki araştırmanın verileri Konya’da bulunan iki hastanenin çocuk kliniğinde çocuğu yatmakta olan 200 anneden toplandı. Veri toplama aracı olarak çocuk ve annelere ait bilgi formu, Newcastle Hemşirelik Bakım Memnuniyet Ölçeği (NHBMÖ) ve hemşirelerin aile merkezli bakım düzeyini belirleyen AMBÖ kullanıldı. Likert tipte olan, yedi maddesi bulunan önemlilik ve tutarlılık bölümünden oluşan AMBÖ Türkçe formunun dil geçerliği çeviri-geri çeviri tekniği kullanılarak yapıldı. Kapsam geçerliğinde uzman görüşleri, kapsam geçerlik indeksi (KGİ) ve sınıf içi korelasyon katsayısı (SKK) ile değerlendirildi. Ölçeğin yapı geçerliliği, birleşen geçerlik NHBMÖ puanları ile ilişkisine bakıldı. Güvenirlik analizleri madde-toplam puan, Cronbach alfa güvenirlik katsayısı ve zamana göre değişmezlik katsayısı ile değerlendirildi.

Bulgular:

Ölçeğin KGİ %100, SKK 0,89 ve NHBMÖ ile korelasyon katsayısı pozitif yönde güçlü düzeyde (p<0,05) bulundu. İç tutarlığı belirlemede madde-toplam puan güvenirlik katsayısı önemlilik bölümü için r=0,48-0,66 tutarlılık bölümü için r=0,55-0,76 arasında (p<0,05), Cronbach alfa güvenirlik katsayısı önemlilik bölümü için 0,70 tutarlılık bölümü için 0,79 olarak belirlendi. Test tekrar test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark (p>0,05) olmadığı belirlendi.

Sonuç:

AMBÖ’nün Türkçe formunun, annelerin aile merkezli bakım düzeyini değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptandı.

Giriş

Çocuğun, sağlıklı birey olarak yetişmesi ve davranışlarının şekillenmesinde aile önemli bir role sahiptir (1). Herhangi bir nedenle sağlık sorunu yaşayan ve tedavilerini hastaneye yatarak almak zorunda olan çocuk ve ailelerin yaşam düzeninde değişiklikler ortaya çıkar (2). Hastaneye yatan çocuğa gereksinimlerini sağlamak için primer bakım veren kişilerle ilişkisinin devam ettirilmesi çocuk için önemlidir (3). Pediatri hemşireliğinde aile merkezli bakım; çocuk ve ailenin fiziksel, duygusal, entellektüel, sosyal, kültürel ve spritüel yönlerden bir bütün olarak ele alındığı holistik bakım yaklaşımlarını içerir (4). Aile merkezli bakım çerçevesinde, aile bakımın temelinde yer alır, aile çocuğun bakımında pediatri hemşiresi ile işbirliği sağlayarak, çocuğun primer destekleyicisidir (5). Ayrıca aile merkezli bakım, hastanede yatan çocuk ve ailesi arasındaki ilişkinin korunmasını ve devamlılığını sağlar (6). Literatürde pediatri hemşirelerinin aile merkezli bakımında, çocukların hastane ortamına daha iyi uyum sağladıkları, hızlı iyileşme dönemi gösterdikleri, ailenin öz yeterlilik duygusunun ve bakım memnuniyetinin arttığı ebeveyn ve çocuk davranışlarını olumlu yönde etkilediği, hastanede kalış süresinin azaldığı bildirilmektedir (7,8).

Türkiye’de aile merkezli bakımı değerlendiren çalışmaların çoğunlukla anket kullanılarak elde edildiği görülmektedir. Ülkemizde aile merkezli bakımın değerlendirilmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı yoktur. Çocuk kliniğinde çalışan hemşirelerin aile merkezli bakım anlayışını ve uyguladığı bakımlarını değerlendirebilmek için ölçek çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle annelerin bu ölçek aracılığı ile aile merkezli bakımı değerlendiren geri bildirimleri, pediatri hemşiresinin neden-sonuç ilişkili bakım yaklaşımına ışık tutarak bakım kalitesine de katkıda bulunacaktır.

Bu araştırma Aile Merkezli Bakım Ölçeği’nin (AMBÖ) Türkçe’ye uyarlamak geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla yapıldı.

Gereç ve Yöntem

Çalışma için Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmaları Etik Kurulu’ndan (2014/59 sayılı karar) onay alındı. Metodolojik tipteki araştırmanın evrenini, Konya ilinde bulunan iki kamu hastanesinin çocuk kliniklerinde 1 Haziran-31 Eylül 2014 tarihleri arasında yatan çocukların anneleri oluşturdu ve araştırmaya 200 anne dahil edildi. Örneklem büyüklüğü literatürde yer alan ölçek madde sayısının 5-10 katı olarak belirlendi (9). Yedi maddelik ölçek için 70 kişi alınması uygulanacak olan korelasyon katsayısı analizi için yeterli olmaması nedeniyle, alfa yanılma payı 0,05 beta yanılma payı 0,20 (%80 güçle), güvenirlik analizlerinde madde toplam puan korelasyonlarında kabul edilebilir en alt sınır (0,20) olarak kabul edildi (10). Bu analizler sonucunda örneklem sayısı 194 kişi olarak önerilmektedir (11). Bu nedenle örnekleme 200 kişi alınmasına karar verildi.

Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile hasta odalarında annelerden toplandı. Verilerin toplanmasında, çocuk ve ebeveynlerin özelliklerini içeren genel bilgi formu, Newcastle Hemşirelik Bakım Memnuniyet Ölçeği (NHBMÖ), AMBÖ kullanıldı.

Genel Bilgi Formu: Çocuğun özelliklerini içeren altı soru (yaş, cinsiyet, tıbbi tanı, kronik hastalık durumu, çocuk sırası, daha önce hastaneye yatma öyküsü) ve annelerin özelliklerini içeren beş soru (yaş, çocuk sayısı, eğitim durumu, çalışma durumu, sağlık güvencesi) olmak üzere toplamda 11 sorudan oluştu.

Newcastle Hemşirelik Bakım Memnuniyet Ölçeği: Thomas ve ark. (12) tarafından hastanın hemşirelik bakımından memnuniyetini ölçmek amacıyla geliştirildi. Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması; Akin ve Erdogan (13) tarafından yapıldı. Ölçek beşli likert tipinde, hemşirelik bakımını içeren 19 maddeden oluşmaktadır. Memnuniyet derecesini belirlemek için ölçeği puanlamada “hiç memnun değilim=1 puan, biraz memnunum=2 puan, oldukça memnunum=3 puan, çok memnunum=4 puan, fazlasıyla memnunum=5 puan” ifadeleri yer almakta ve NHBMÖ tüm maddeleri olumlu idi. Ölçeğin puan hesaplaması ise sorulara verilen puanlar toplanır, ölçekten elde edilen maksimum puan 95, minimum puan ise 19’dur. Ölçekten elde edilen toplam puan 100’e dönüştürülerek değerlendirme yapılır. Ölçekten alınan toplam puandaki artış hastaların hemşirelik bakımından memnuniyetinin yüksek olduğunu gösterir (13). Akin ve Erdogan’ın (13) çalışmasında NHBMÖ’nün Cronbach alfa değeri 0,96 olarak bulundu. Bu araştırmada Cronbach alfa değeri 0,74 olarak elde edildi. NHBMÖ’nün çalışmamızda benzer sonuçlu geçerlik yöntemi ile AMBÖ önemlilik ve tutarlılık bölümü puanlarının karşılaştırılmasında kullanıldı.

Aile Merkezli Bakım Ölçeği: Curley ve ark. (14) tarafından geliştirildi. Ölçek yedi madde, önemlilik ve tutarlılık olmak üzere iki bölümden oluşur. Önemlilik ve tutarlılık bölümlerinde aynı sorular yer almaktadır. Ölçekte ebeveynlerin hastanede kaldıkları süre içerisinde verilen hemşirelik bakımının değerlendirilmesi ile ilgili sorulardan oluşmaktadır. Her madde 1-5 arasında puanlanır. Toplam puan hem önemlilik hem de tutarlılık bölümleri için 7-35 arasındadır. Ölçekte alt boyutlar bulunmamaktadır. Ölçeğin önemlilik bölümünde; ebeveynler hemşirelerin verdiği bakımın ne kadar önemli olduğunu, tutarlılık bölümünde ise hemşirelerin çocuğun bakımına ne kadar ilgi gösterdiklerini değerlendirmektedir. AMBÖ değerlendirilmesinde, önem ve tutarlılık puanları tek bir puanda birleştirilir. Belirlenen tek puan eşleşmenin yüzdelik derecesini gösterir.

Eşleşme Yüzdesini Belirlemek: Her bir maddenin önem ve tutarlılık puanına bakılarak ve bir maddenin önem puanı ile tutarlılık puanı aynıysa; (örneğin, önem ve tutarlık puanına 1 verilmesi) ya da tutarlılık puanı önem puanından 1 puan fazla ise (örneğin, önem puanına 1 tutarlılık puanına 2 verilmesi), ebeveynlerin pediatri hemşirelerinden beklediği bakım uygulamaları ve çocuğa verdikleri bakımın arasında olumlu bir eşleşme meydana gelmektedir. Ölçekteki maddelerde bir eşleşme sağlanmadı ise; tutarlılık puanı önem puanından 2 ya da daha fazla olduğu durumda (örneğin, öneme 1 puan tutarlılık 3 puan olduğunda) ya da tutarlılık puanı önem puanından düşük olduğu (örneğin, önem puanına 3 tutarlılık puanına 2 verilmesi) durumda bir eşleşme meydana gelmemektedir (14). Eşleşme yüzdesi; ebeveynler hemşirelerin verdiği bakımların önemliliğini ve çocuğun bakımıyla ne kadar ilgilendiklerinin derecesini tanımlar. Önem değerlendirilmesi olmadan da tutarlılık puanı kullanılabilir. AMBÖ maddelerinin eşleşme durumu Tablo I’de verilmiştir.

Eşleşme Yüzde Puan Hesaplaması: Eşleşen madde sayısı ölçek maddelerinin sayısına bölünür (Örneğin, 3/7=0,42). Bir eşleşme yüzde puanı belirlemek için 100 ile çarpılarak toplam eşleşme puanı elde edilir. Eşleşme yüzdesinin yüksek puanda olması hemşirelerin ebeveynlerle ilgilendiğini ve çocuğa iyi bakım verildiğini ifade eder. Eşleşme yüzdesinin düşük puanda olması; hemşirelerin ebeveynlere yeterli ilgi göstermediklerini ve çocuğun bakımına yeterli zaman ayırmadıklarını ifade eder. Orijinal ölçeğin Cronbach alfa katsayısı önem için 0,70 ve tutarlılık için 0,90 olarak bulunmuştur. Tutarlılık maddeleri için faktör yükleri 0,86-0,92 olarak belirlenmiştir (14). Araştırmada kullanılan yöntem ve istatistiksel testler Tablo II’de verilmiştir.

Bulgular

Anne ve Çocuğa Ait Tanımlayıcı İstatistiklere İlişkin Bulgular

Anne ve çocuğa ait tanımlayıcı bulgular Tablo lll ve Tablo lV’de verilmiştir.

Araştırmada yer alan çocukların yaş ortalamasının 2,96±3,02 (2 ay-17 yaş) aralığında %64’ünün kız, %61’inin ikinci çocuk olduğu, çocukların %94’ünün kronik bir hastalığı ve çocukların %80’inin daha önce hastaneye yatma deneyimi olmadığı belirlendi. Çocukların aldığı tanılar arasında en az %5 ile diabetes mellitus, akdeniz ateşi, hipertansiyon en çok %39 ile bronşit ve astımın yer aldığı belirlendi. Annelerin %45,5 okur-yazar, %92’sinin çalışmadığı, %97’nin sağlık güvencesinin olduğu ve %59’unun iki çocuğa sahip olduğu görüldü. Araştırmaya alınan annelerin yaş ortalaması 28,77±6,45 (17-63 yaş) aralığında olduğu belirlendi.

Aile Merkezli Bakım Ölçeği Tanımlayıcı İstatistiklerine İlişkin Bulgular

Annelerin AMBÖ’ye verdikleri puanların tanımlayıcı istatistikleri ve eşleşme oranı Tablo V’te verilmiştir.

En düşük ve en yüksek puan 1-5 arasında, önemlilik ve tutarlılık toplam ölçek puanı 7-35 arasındadır. Ölçeğin önemlilik ve tutarlılık bölümüne verilen toplam puanın en düşük 21 en yüksek 35 puan olduğu görüldü. AMBÖ eşleştirme bölümünde, tüm maddelerin eşleşme oranı %93-95 arasında bulundu.

Aile Merkezli Bakım Ölçeği’nin Geçerlik Analizlerine Dayalı Bulgular

Dil ve Kapsam Geçerliği

Araştırmanın ilk aşamasında dil geçerliğine ilişkin çalışma yapıldı. Family Centred Care Scale çeviri çalışması (İngilizce’den-Türkçe’ye), iki dil bilen (İngilizce-Türkçe) alanında uzman iki öğretim üyesi tarafından ölçeğin çevirisi yapıldı. Bu çeviriler sonucunda, iki uzmandan gelen ifadeler değerlendirildi. Uzman çevirilerinde maddeler arasında farklılıklar olmadığı görüldü ve ortak bir çeviri oluşturuldu. Düzenlenen bu ifadeler tekrar (Türkçe-İngilizce) bağımsız bir dil uzmanı tarafından orijinal dile çevrildi ve farklılık olmadığı görüldü. Ölçeğin kapsam geçerliğine ilişkin değerlendirme aşamasında, ölçeğin orijinal ve Türkçe formu ölçekteki her bir maddenin ölçme derecesini değerlendirmek amacıyla pediatri hemşireliği alanında uzman yedi kişiye gönderildi. Uzmanlardan maddelerin ifade şekli ve uygunluğunu değerlendirmeleri için her maddeye 1-4 arasında (1=hiç uygun değil, 4=tamamen uygun) puan vermeleri istendi. Uzmanlar tarafından ölçeğin maddelerine en düşük (3), en yüksek (4) puan verildi. Ölçekte yer alan ifadelere, uzmanlardan gelen öneriler doğrultusunda, düzeltmeler yapıldıktan sonra, maddelere son şekli verildi. Kapsam geçerliğini değerlendirilmesinde kapsam geçerlik indeksi (KGİ) ve sınıf içi korelasyon katsayısı (SKK) kullanıldı (KGİ=%100 SKK=0,89).

Yapı Geçerliği

AMBÖ ve NHBMÖ puan korelasyonları Tablo Vl’da verilmiştir.  

Ölçeğin önemlilik ve tutarlılık bölümleri Pearson korelasyon analizi ile test edildi. Her iki ölçeğin puanları arasında iyi düzeyde, pozitif yönde ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlendi (önemlilik r=0,60; tutarlılık r=0,64; p=0,000).

Aile Merkezli Bakım Ölçeği Güvenirlik Analizlerine Dayalı Bulgular

İç Tutarlılık

İç tutarlığı belirlemede madde toplam puan güvenirliği ve Cronbach alfa güvenirlik katsayısı kullanıldı. Pearson momentlar çarpımı korelasyon analizi ile incelendiğinde, maddelerin korelasyon güvenirlik katsayılarının önemlilik bölümü için r=0,48-0,66 arasında, tutarlılık bölümü için r=0,55-0,76 arasında, pozitif yönde ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı olduğu saptandı (p<0,001). Cronbach alfa güvenirlik katsayısı uygulamasında önemlilik ∝=0,70 tutarlılık bölümü ∝=0,79 olarak bulundu. AMBÖ verilen yanıtların yüzdesi ve madde-toplam puan korelasyonları Tablo Vll’de verilmiştir.

Zamana Göre Değişmezlik

AMBÖ test ve tekrar test puan ortalamalarını karşılaştırılması Tablo Vlll’de verilmiştir. AMBÖ’nün zamana göre değişmezliğini değerlendirmek için güvenirlik analizi olarak birinci ve ikinci uygulamadan elde edilen puan ortalamaları Wilcoxon analizi ile karşılaştırıldı. Yaklaşık üç saat ara ile yapılan iki ölçümün puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı saptandı (p>0,05).

Tartışma

Aile Merkezli Bakım Ölçeği Geçerlik Analizlerine Dayalı Bulguların Değerlendirilmesi

Bir ölçme aracında öncelikle olması gereken özellik geçerliliktir, bir ölçme aracı güvenilirlik taşısa bile her zaman geçerli olmayabilir. Bu nedenle ölçme araçlarında öncelikle geçerliğin sağlanması gerekmektedir (15). Geçerlik bir veri toplama aracının, incelemeyi amaçladığı kuram, kavram ya da değişkenle ilgili bileşenleri ne derecede kapsadığını ya da yansıttığının yargılandığı önemli bir niteliktir (15,16). AMBÖ ile ilgili geçerlik çalışmasında dil geçerliği, kapsam geçerliği ve yapı geçerlik analizleri kullanılmıştır.

Dil Geçerliğinin Değerlendirilmesi

Araştırmanın evrenini oluşturan bireylerin ana dilden farklı dillerde yazılmış örneklerin ilgili dile çevirisinin ve uyarlamasının yapılmasıdır. Öncelikle yazılı iletişim kurularak, orijinal ölçeğin kullanım izni alınır. Ölçeğin tam metni ve değerlendirme sistemi istenir. Ölçeğin çevrilen dilde anlamlı olması için gereken dönüştürmelerin yapılması ve çevrilen dili kullanan bireylerin normlarına göre standardize edilmesi, uyarlama işleminin temelini oluşturur (17-19). Çalışmada AMBÖ geçerlik çalışması için ilk olarak dil geçerliği sağlandı.

Kapsam Geçerliğinin Değerlendirilmesi

Kapsam geçerliği bir bütün olarak ölçeğin ve ölçekteki her bir maddenin ölçülmek istenen kavramı ve kavram dışında farklı kavramları içerip içermediğini değerlendirmek amacıyla yapılır (19,20). Kapsam geçerliğinde sınıf içi korelasyon katsayısı, test tekrar test yönteminin, testi iki yarıya bölme ve paralel testler güvenirliğinin hesaplanmasında kullanılmaktadır (21). Kapsam geçerliği bir ölçme aracının ölçülmek istenen nitelikleri kapsayabilme derecesidir (15). AMBÖ’nün kapsam geçerliğini test etmek ve değerlendirmek için yedi uzmandan görüş alınmıştır. Ölçek uyarlama ve geliştirme çalışmalarında başvurulan uzman sayısının “en az üç” veya “yirmi” gibi kalabalık bir grupla değerlendirilebileceği belirtilmiştir (22). Sınıf içi korelasyon katsayısı aynı değişkenin tekrarlı ölçümlerini analiz eder. Uzmanların ölçek maddelerinin anlatım şekli ve içeriği konusundaki önerileri değerlendirilmiş ve bazı maddelerin ifadelerinde küçük düzeltmeler yapıldıktan sonra uygulandı. Bu çalışmada AMBÖ’nün KGİ %100, sınıf içi korelasyon katsayısı ise 0,89 olarak bulundu. KGİ ve sınıf içi korelasyon katsayısı tekniği ile değerlendirilen uzman görüşleri arasında uyum olduğu saptandı. Bu sonuç doğrultusunda AMBÖ’nün Türk kültürüne uygun ve uzmanlar arasında görüş birliği olduğu, kapsam geçerliğinin sağlandığı görüldü.

Yapı Geçerliğinin Değerlendirilmesi

Yapı geçerliğinin değerlendirilmesinde birleşen geçerlik yöntemi kullanıldı. Birleşen geçerlik; benzer özellikleri ölçtüğü bilinen daha önce geçerlik ve güvenirliği sağlanmış ölçüm aracının araştırma grubu üzerinde uygulanması ve elde edilen değerlerin ölçüm aracı ile karşılaştırılmasıdır (23). Karşılaştırmada ölçüm sonuçları arasında korelasyon katsayısı ve anlamlılık düzeylerine bakılır (10,24). Bu çalışmada Türkçe’ye uyarlanan AMBÖ’nün NHBMÖ ile uyumu Pearson korelasyon analizi ile test edildi, her iki ölçeğin puanları arasında iyi düzeyde, pozitif yönde ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu (önemlilik r=0,60; tutarlılık r=0,64; p=0,000) ve iki ölçek puanları arasında uyumun olduğu ölçeğin istenilen özelliği ölçmede geçerli olduğu bulundu.

Aile Merkezli Bakım Ölçeği’nin Türkçe Formunun Güvenirliğinin Değerlendirilmesi

Güvenirlik ölçme amaçlı veri toplama araçları için her zaman gerekli olan bir niteliktir (9,16,25). Ölçme aracında güvenirliği duyarlılık, kararlılık ve tutarlılık olarak üç özellikle değerlendirilir (15). Güvenirlik türleri zamana göre değişmezlik, bağımsız gözlemciler arası uyum ve iç tutarlılıktır (22). Araştırmada güvenirliği belirlemede iç tutarlık ve zamana göre değişmezlik yöntemi kullanıldı.

İç Tutarlılık Katsayısının Değerlendirilmesi

a. Madde Toplam Puan Güvenirliği: Ölçeğin her maddesi hakkında bilgi verir. Hangi madde uygun ya da hangi maddeyi değiştirmemiz gerekir (10).

b. Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayısı: Cronbach alfa yöntemindeki amaç; ölçekte yer alan maddelerin birbiri ile uyum düzeylerini ortaya çıkarmaktır. Literatüre bakıldığında güvenirliğin 0,70-0,80 arasında olmasının aracın araştırmalarda kullanılması için yeterli olduğu ifade edilmektedir (15,22). İç tutarlığın değerlendirilmesinde madde toplam puan analizi ve Cronbach alfa katsayısı kullanılmıştır. Madde toplam korelasyonu yorumlamada kabul edilebilir katsayının Karagöz’e (9) göre ölçeğin korelasyon katsayılarının negatif olmaması ve 0,25’den büyük olması istenir. Öner’e (17) göre 0,30 ve üzeri olması istenir (22). Bu araştırmada AMBÖ’nün madde-toplam puan korelasyon katsayılarının, korelasyon güvenirlik katsayısının önemlilik formu için r=0,48-0,66 arasında, tutarlılık formu ise r=0,55-0,76 arasında, pozitif yönde ve istatistiksel olarak çok ileri düzeyde anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0,001). AMBÖ Türkçe formunun önemlilik ve tutarlılık bölümlerinin tüm maddeleri ölçeğin toplam puanı ile yeterli korelasyon gösterdiği ve madde güvenirliğinin yüksek olduğu bulunmuştur. Alfa katsayısı ile bir ölçekteki soruların, belirli gruplar halinde aynı türden bir yapıyı oluşturup oluşturmadıkları belirlenir. Cronbach alfa katsayısı 0,60-0,80 arasında ise ölçek oldukça güvenilirdir (9). AMBÖ Türkçe’ye uyarlanan formun iç tutarlılığını test eden Cronbach alfa güvenirlik katsayısı uygulamasında önemlilik bölümü ∝=0,70 tutarlılık bölümü ∝=0,79 olarak bulunmuştur. Bu sonuca göre ölçeğin oldukça güvenilir olduğu belirlenmiştir. Orijinal ölçeğin Cronbach alfa katsayısı önemlilik bölümü ∝=0,70 tutarlılık bölümü ∝=0,90 olduğu belirtilmiştir (14). Bu sonuçlar doğrultusunda orijinal ölçekle Türkçe’ye uyarlaması yapılan AMBÖ güvenirlik sonuçlarının uyumlu olduğu bulunmuştur.

Zamana Göre Değişmezliğinin Değerlendirilmesi

Test Tekrar Test: Test tekrar test güvenirliği zamana göre değişmezlik ilkesini temsil eder. Aracın değişik zamanlardaki yinelemeli ölçümlerde benzer ölçüm değerlerini sağlama özelliği ile ilgilenir (19). Test tekrar test yönteminde ölçme aracı belli bir gruba aralıksız olarak belli bir zaman sonra tekrar uygulanır ölçüm aracından elde edilen puanlar ve ölçeğin her maddesine verilen puanlar karşılaştırılır (15).

Bu araştırmada üç saat ara ile yapılan iki ölçümün puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Önemlilik p=0,646 tutarlılık p=0,728 (p>0,05) olarak bulunmuştur. Bu sonuçlara göre ölçeğin zamana göre değişmediği belirlenmiştir.

Sonuç

AMBÖ’nün Türkçe’ye uyarlanabildiği ve geçerli, güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir. Bu aracın çocuk kliniklerinde aile merkezli bakımı değerlendiren ebeveynlerin geri bildirimleri neticesinde pediatri hemşiresinin bakım kalitesine katkı sağlayarak hemşire ve ebeveyn arasında anlayış, güvene dayalı işbirliğinin sürdürüleceği, bunun neticesinde çocuk ve ailelerin anksiyete düzeyini azaltarak memnuniyet düzeyinin artacağı ve verilen bakımların değerlendirilebileceği, bu ölçeğin pratik bir değerlendirme aracı olarak kolaylıkla ve kısa sürede uygulanabilmesi ve ayrıca tüm çocuk kliniklerinde kullanılabilir olması nedeniyle aile merkezli bakımın değerlendirilmesinde bir ölçüm aracı olarak benimsenmesi düşünülmüştür.